Onder de naam 'Tijd voor je wijk' werd op 10 december de landelijke bewonersdag 2011 gehouden. Deze dag werd gehouden in Arnhem.
Uit de brochure van de organisator, het LSA (Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken):
De wijkaanpak is in een nieuwe fase beland. Het subsidiegeld (voor de krachtwijken) is zo goed als op en bewoners staan meer dan ooit centraal. En nu mogen we, nee pardon: moeten we meer zelf doen. 'Bewoners krijgen een sleutelrol bij het vergroten van de leefbaarheid in de wijk', zegt minister Donner.
Onder welke voorwaarden pakken wij die rol? Wat is er nodig om die verantwoordelijkheid te kunnen dragen? Wat moet er veranderen of juist hetzelfde blijven op het gebied van ruimte, zeggenschap, budget en ondersteuning?
Die voorwaarden verzamelen we bij het LSA. Op 10 december gaan we schrijven, schrappen en schaven... om te komen tot het Manifest van de Actieve Bewoner. Het manifest waarin we beschrijven wat er moet gebeuren! En nog tijdens dezelfde dag reiken we hem uit aan minister Donner.
Dagvoorzitter was Elsemieke Havenga. Bekend als hockeyster en tv-presentatrice. Ik miste de flair en grappen van Karin Bruers, die deze dagen in 2008 en 2009 voorzat en vooral de manier waarop zij de zaal en de sprekers wist te verbinden.
Toespraak van Gerrit Breeman, directeur van woningcorporatie Volkshuisvesting:
'Donner zegt: bewoners, doe het zelf. Dat is wat onwaarachtig, maar uiteindelijk moeten bewoners het ook zelf doen. Mijn ervaring is dat bewoners eerst wat voorzichtig op gang moeten komen. Ik zie dat aan het buurtcentrum in één van de wijken dat wordt gerund door vrijwilligers: met veel enthousiasme en energie. Ik constateer ook dat iedere wijk zijn eigen unieke aanpak nodig heeft. Het vraagt om maatwerk. Wie kunnen dat niet beter leveren dan de bewoners zelf?
Die bewoners doen het ook liever via informele participatie. Geen formele overlegstructuren maar initiatieven uitvoeren. Laat het formele maar los, laat het maar gebeuren. Het belangrijkste is en blijft de verbondenheid van bewoners met hun wijk.'
Zoals ieder jaar werden een paar bewonerscommissies in het zonnetje gezet. Elsemieke stelde de aanwezige juryleden voor.
Mieke Weterings (boven) en Marijke van Iersel (onder): 'Dit jaar hadden we energie en milieu als thema. Niet moraliserend maar vooral leuk gemaakt. We zien hoe belangrijk het is dat bewoners druk op de woningcorporaties en gemeentes zetten om wat gedaan te krijgen.'
Elzemieke interviewde een lid van één van de genomineerde bewonerscommissies.
Henk Kok, wethouder van Arnhem:
'Ik ben zeer kwaad op dit kabinet dat de 10-jarige investeringen in de krachtwijken stopzet. Ik kan in woede blijven steken, maar dat leidt tot niets. Wij hebben als gemeente besloten om succesvolle initiatieven zelf te financieren. Ook de provincie wil dat ondersteunen.
Daarmee is automatisch het moment gecreëerd dat bewoners zelf het heft in handen moeten nemen. Laat dat ook gebeuren; zie de bewoners als volwassen partij. Ik ben benieuwd wat jullie als bewoners aan voorwaarden stellen in het manifest om als vrijwilliger actief te zijn en te blijven.'
Jos van der Lans, eindredacteur van het Manifest van de Actieve Bewoner, vertelde hoe het manifest tot stand zou komen en hoe je kon participeren.
Onder andere via de 'Ik vind...'-kaarten, maar ook via sms, Twitter en per mail.
Een jeugdige deelnemer had al laten weten op de 'Ik-vind...'-kaart dat het leuk was hier en dat ze in de kerk graag nog eens een feestje zou willen bouwen.
Chantal: lichtte de ideeënbus toe.
Na de inleidingen werden de aanwezigen in drie groepen verdeeld: verslaggevers, redacteuren en debaters. Zo werd vanuit verschillende disciplines aan het manifest gewerkt.
Maar eerst nog even de lekkere lunch oppikken.
Ik ben als verslaggever gaan kijken en horen wat bewoners bij Grrroen in Kronenburg hebben weten te bereiken.
Lunchend in de bus gingen wij naar de wijk Kronenburg, onderweg het Gelredome passerend en uitkomend bij een plein naast een groot winkelcentrum.
Daar werden wij verwelkomd door de vrijwilligers van Grrroen in Kronenburg.
Jeroen Reussing (foto boven), onbezoldigd coördinator van Grrroen in Kronenburg, vertelde:
'Kronenburg ligt ingeklemd tussen het Gelredome en een groot winkelcentrum en heeft veel hoogbouw. Daardoor is het een nogal stenige wijk met weinig groen: 80% is steen hier. Verder is 95% huurwoning, zijn er veel migranten en is er geen enkele vereniging in de wijk. Mensen zijn moeilijk te activeren.'
Tijdens het bezoek kon je via de groepsleider berichten doorgeven aan het 'zenuwcentrum': een redactie zorgde ervoor dat alles wat werd ingebracht, samenkwam in het manifest.
Stenig: hoogbouw en een groot winkelcentrum. Kronenburg is een zogenaamde hotspot: de temperatuur is er door al de stenen 7º hoger dan gemiddeld in Nederland.
Het werd tijd voor groen en kleur in de wijk. Zo is de groep actieve bewoners ontstaan. De gemeente stelde een ruimte beschikbaar, die zij delen met andere organisaties: ontmoetingsruimte Kronenburg.
Jeroen: 'Voor het ontmoetingscentrum lag een stenig terras en daar wilden we een groene oase van gaan maken. Het gaat niet alleen om het groen en kleur in de wijk: ook om activering van bewoners en meer sociale cohesie.'
Daarom is er contact gelegd met SBS6 om Rob Verlinden zover te krijgen dat hij hen kwam helpen met inrichting van het terras in het kader van het tv-programma 'Rob's grote tuinverbouwing'. Dat zou voor veel publiciteit zorgen.
Maar niets voor niets: het kost € 30.000 om Rob en zijn team zover te krijgen! Dat was schrikken, maar ze zijn bij gemeente, woningcorporaties e.a. langsgegaan met hun plan. Die stonden er positief tegenover, maar het moest wel duurzaam zijn. Vanuit het potje 'buiten gewoon beter' werd die € 30.000 beschikbaar gesteld; uiteindelijk hebben ze € 70.000 op weten te halen!
Ze hebben het qua publiciteit professioneel aangepakt met t-shirts, folders en berichten op Facebook en Twitter. Ze vonden een reclameburo dat voor een groot deel belangeloos een naam en logo bedacht en hielp met publiciteit.
'Rob's grote tuinverbouwing' was de kick-off, de publiekstrekker. Het was duidelijk dat de bewoners blij waren dat er wat gebeurde. Het was een eerste stap. Dat de groep vrijwilligers veel succes had, blijkt al uit de korte looptijd: ze zijn in januari met de eerste ideeën gestart en in juli was al de tv-uitzending.
In het kielzog van het groene terras werden ook geveltuinen aangelegd en werden planten uitgedeeld. De opbouwwerker haakte meteen in: wat gaat u als bewoner aan groen doen? Heb je geen tuin, maak dan een groen balkon of kleur je schutting of muur.
Kleur in de wijk: fris het op met leuke schilderingen. Dat werkt meteen preventief tegen graffiti: sinds de schilderingen is er niet meer gespoten op deze muren.
Een aantal tips van Jeroen:
- Maak het niet te zwaar; haal mensen met een laagdrempelig thema uit hun huis. Zo zijn we nu bezig met een wijkbrunch en nog meer groen in de wijk.
- Genereer toeloop.
- Houdt de dynamiek erin, houdt het aan de gang.
- Doe het per buurt; iedere buurt is weer anders.
- Gebruik social media om jongeren te trekken.
- 'Trigger' mensen. Zo hebben ze bij bewoners een deurhanger à la 'do not disturb' aan de voordeur gehangen om ze te attenderen op hun website.
- Verzin iets attractiefs en elke keer iets nieuws. Bijvoorbeeld nu - na de deurhanger - een zakje met tuinzaden bedrukt met het logo en hun website.
- Lobby bij de plaatselijke middenstand voor lage prijzen; dat lukt altijd. Vrijwilligerswerk is vooral veel shoppen.
Vraag: hoe houd je een zekere eenheid in al het groen en kleur? Antwoord Jeroen: wij vragen om inbreng. Bij dat wat wordt ingebracht, gaan we bekijken wat er nodig is. Samen met die bewoner gaan we het verder ontwikkelen: is het haalbaar, mag het?
Vraag: wij moeten veel knokken met onze woningcorporatie. Er wordt niet naar de bewoners geluisterd. Antwoord Jeroen: wij betrekken de politiek, wethouders, pers, politie en anderen nauw bij onze plannen. Nodig ze steeds uit bij activiteiten. Daardoor ontstaat veel goodwill. Door het inschakelen van de pers krijgen we makkelijker 'onwillige partijen' aan tafel.
De pers uitnodigen, is de daad bij het woord voegen: journalist Harry van der Ploeg van De Gelderlander was bij de toelichting en rondleiding in Kronenburg aanwezig.
Op een vraag daarover geeft Jeroen toe dat je wel een 'gek in de wijk' moet hebben, die het voortouw neemt. Hij is nu beroepsvrijwilliger voor 30 tot 40 uur per week met een kleine uitkering. Inmiddels bestaat hun groep uit 30 groenvrijwilligers 25 geveltuiniers.
Voor de toekomst: Wereldhave, eigenaar van het winkelcentrum, wil het uitbreiden. Daarover onderhandelen zij namens de bewoners nu met Wereldhave, want zij willen daar graag veel groen tegenover. Een goede verstandhouding is ook voor Wereldhave van veel belang: er komen 6 miljoen bezoekers op jaarbasis naar het winkelcentrum. Meteen een idee: maak een groen dak op het centrum!
Ik kan alleen maar concluderen dat 'Grrroen in Kronenburg' zeer goed doordacht is, erg origineel en professioneel. De opdracht die wij als verslaggevers meekregen: vraag hen wat zij nodig hebben om hun project (nog) beter te laten draaien. Na de excursie was mij dat bij deze groep vrijwilligers duidelijk: met hetzelfde elan doorgaan op de ingeslagen weg!
Na Grrroen in Kronenburg weer terug in de Eusebiuskerk.
Waar Lars Sörensen van de Piranha's voor een vrolijke noot zorgde: 'Er zijn drie soorten applaus en die gaan we samen oefenen.'
Jos van der Lans: 'Wij hebben veel reacties gehad en hard gewerkt om die om te vormen tot een manifest.'
In het Manifest van de Actieve Bewoner staan onder meer deze voorwaarden:
- Bewoners moeten eindelijk serieus genomen worden. Leg de regie echt bij bewoners.
- Bewoners en vrijwilligers willen geen agenda opgelegd krijgen. Zij moeten zelf beslissen wat er in hun wijk gebeurt.
- Bewoners moeten meer zelf doen en moeten daarvoor dan ook ruimte krijgen. Geen betutteling meer.
- Geef bewoners en hun verbanden de macht van het geld. Waarom moet wijkgeld besteed worden via een welzijnsorganisatie?
- Geef bewoners de sleutel van de buurthuizen, durf over de brug te komen met het overdragen van beheer van een leegstaand pand.
Het Manifest werd overgedragen aan (toen nog) minister Donner van Binnenlandse Zaken. Donner: 'Ik ben trots op u. Ik hoop dat u anderen inspireert: de samenleving heeft u nodig.
De overheid krijgt een andere rol: als ondersteuner, niet als initiatiefnemer. Dat betekent dat er voor u als bewoner ook echte zeggenschap moet komen. Het zal wel tijd vergen: verwacht van ambtenaren niet meteen een andere houding; die zijn ze niet gewend. Wat al die jaren bij de overheid lag, kun je niet meteen omzetten naar bewoners.
De overheid zal vooral toetsen of dat wat bewoners willen binnen regels en wetten valt.
Nu is regelgeving vooral gericht op de overheid. Hoe gaan we dat anders organiseren? Hoe creëren we ruimte voor de burger?'
Joke Bakker, voorzitter van het LSA:
'Geef ons bewoners ook echt die invloed. Hier zijn de idealisten.
Is het erg dat de wijkaanpak door rijksoverheid wordt stopgezet? Ja, zeker als je signalen krijgt over sluiting van buurtcentra en een automatiseringsprogramma dat een goede medewerker 'vervangt'. Het loslaten van de overheid - 'je wilt het toch zelf bepalen en doen' - is zo zichtbaar als verkapte bezuinigingsmaatregel.
Verwacht van bewoners ook niet meteen die nieuwe actieve rol. Die moeten ze leren na 20 jaar overheid, die die invloed niet gaf!
En bewoners: ga met dit manifest naar jouw wethouder en vraag de politiek dit serieus te nemen.'
Er was goed geoefend voor het applaus voor een aantal winnende bewonerscommissies: hard klappen, opstaan, juichen en stampen.
Minister Donner overhandigt de prijzen aan de winnende bewonerscommissies.
Goede opkomst: zo'n 600 bewoners bezochten deze dag.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten